Jak to się wszystko zaczęło, dlaczego szukamy zależności między tematem jedzenia a mówienia?

Otóż najprościej rzecz ujmując prawidłowy przebieg jedzenia i picia , czyli tak zwanych podstawowych czynności pokarmowych jest podstawą prawidłowego funkcjonowania całego aparatu artykulacyjnego, który wykorzystujemy podczas mówienia. Zarówno w jedzeniu jak i przy tworzeniu dźwięków mowy, biorą udział te same narządy, przy czym mowa artykułowana rozwinęła się jako czynność wtórna w stosunku do pierwotnych fizjologicznych funkcji gryzienia, żucia i połykania.

Dzieci u których widoczne są zaburzenia ze strony przyjmowania pokarmów oraz ze strony zaburzeń mowy , wymagają podczas terapii podejścia bardzo indywidualnego, interdyscyplinarnego zarówno od strony psychologicznej, pediatrycznej , dietetycznej i logopedycznej.

Co wspólnego ma ze sobą prawidłowa artykulacja i mówienie?

Już tłumaczę

Otóż obserwując ruchy artykulacyjne i te, które wykonujemy podczas jedzenia możemy zauważyć, że artykulacja to nic innego jak odwzorowanie ruchów języka, warg, podniebienia i żuchwy, które wykonywane są podczas pobierania pokarmu.

Rozwój tych pierwotnych, biologicznych czynności, warunkuje prawidłowy rozwój sprawności motorycznej narządów artykulacyjnych , a co za tym idzie – mowy artykułowanej.

Wszystko dzieje się po coś 🙂

Stańmy przed lustrem i stwórzmy sobie w naszych głowach obraz tych wszystkich ruchów narządów jamy ustnej – wyobraźmy sobie, jak zachowują się podczas mówienia, a jak podczas jedzenia. Zależy mi na tym, aby stworzony w Waszych głowach obraz był statyczny, kolorowy, widziany w odległości około 15 centymetrów. Takim przykładem może być np. wyobraźcie sobie jak wygląda otwarcie ust podczas pobierania pokarmu z łyżeczki , przypomina ono artykulację głosek “a” czy “e”, a z kolej obserwacja układu warg podczas picia z kubeczka przypominać Nam może ułożenie ust podczas wymawiania samogłosek “o” i “u”.

Przyjmowanie pokarmów i picie jest doskonałym treningiem dla mięśni warg, języka, podniebienia, policzków oraz mięśni obniżających i unoszących żuchwę. Jest ono również ważnym ćwiczeniem, które odpowiada za umiejętność skoordynowania ruchów tych mięśni z wdechem i wydechem, co jest niezwykle ważne przy mówieniu. Jemy i pijemy kilkakrotnie w ciągu dnia. Prawidłowy przebieg tych wielokrotnie powtarzanych czynności jest podstawą sprawnego funkcjonowania całego aparatu artykulacyjnego, który wykorzystujemy podczas mówienia.

A co z zaburzeniami jedzenia? Czym one są?

Potocznie mówiąc zaburzenia jedzenia do niechęć do żucia i gryzienia, a także ograniczanie posiłków do pokarmów miksowanych, rozgniatanych, miękkich. To wszystko ma negatywny wpływ na rozwój mowy.

Często zaburzenia przyjmowania pokarmów mogą wynikać z zaburzeń zachowania (np. odmowy przyjmowania posiłków, wybredności, przyjmowania potraw o niewłaściwej konsystencji w stosunku do wieku – maluch toleruje tylko papki lub płyny), problemów psychologicznych (np. problemów emocjonalnych, sensorycznej awersji pokarmowej, dysfunkcyjnych interakcji rodzice – dziecko) lub nadwrażliwości jamy ustnej.

Kształtowanie odpowiednich i pozytywnych zachować u dziecka jest bardzo ważne, nie tylko w kwestii zachowań w społeczeństwie i życiu codziennym – element kształtowania pozytywnych zachowań dziecka wobec jedzenia jest bardzo istotny. Warto więc włożyć wysiłek w kształtowanie poprawnych wzorców zachowań.

Pomoże to przede wszystkim przedszkolakowi w prawidłowym rozwoju mowy, umożliwi także niezakłócony rozwój zgryzu, a przede wszystkim pomoże zbudować dobre relacje w rodzinie. Jedzenie ma przecież dawać radość, sprawiać przyjemność i wzmacniać relacje rodzinne przy wspólnym stole.

Kilka zasad zdrowego żywienia i poprawnych wzorców zachowań:

• Jemy tylko przy stole – o stałych porach, bez podjadania między posiłkami,
• Gdy dziecko odmawia jedzenia, nie prowadź z nim dyskusji na ten temat – nie koncentruj na nim wtedy uwagi. Okaż mu zainteresowanie, gdy zachowuje się zgodnie z twoimi oczekiwaniami. Jeżeli brak uwagi wyzwala u dziecka jeszcze większy opór, jest to najczęściej znak, że ignorowanie tych zachowań przyniesie niedługo oczekiwany skutek,
• Podczas spożywania posiłku nie zadawaj dziecku pytań , nie wciągaj w niepotrzebne dyskusje – nie proś, nie krzycz, nie przekupuj malucha, bo to wzmocni jego opór. Zawsze chwal dziecko za zjedzenie posiłku – niech będzie on przyjemnym wydarzeniem dla przedszkolaka i rodziny,
• Podczas posiłku wyznaczaj jasne i konkretne granice – Powiedz na przykład: Zjesz jeden kęs pomidora i skończymy jedzenie – nawet małe dziecko zrozumie tę zależność, ale wymaga to konsekwencji i systematyczności,
• O menu decydują Rodzice, opiekunowie, dorośli – nie dopytuj więc malucha: Co zjesz? Na co dzisiaj masz ochotę? Jeśli dziecko ma zdecydować, co chce zjeść, pozwól mu wybrać spośród dwóch różnych pełnowartościowych posiłków, zaproponowanych przez ciebie,
• Pozwól dziecku zjeść tyle pokarmu, na ile ma ochotę – nawet jeśli zje bardzo mało, następny posiłek powinien zjeść zgodnie z zaplanowanym czasem posiłków, a nie wcześniej. Nie zgadzaj się na podjadanie! Wtedy dziecko nauczy się, że musi zjeść więcej, aby dotrwać bez podjadania do kolejnego posiłku – to tylko kwestia czasu 🙂
• Dziecko może otrzymać swój ulubiony przysmak, produkt – pod warunkiem, że zje chociaż część dania nielubianego, np. Dostaniesz jabłko, gdy zjesz trzy kawałki kalafiora,
• Estetyka podania posiłków jest ważna – (zróżnicowaną kolorystykę produktów, dekorację potraw, ładne nakrycie stołu, kolorowe naczynia, sztućce dostosowane wielkością do wieku dziecka itp.). Razem róbcie zakupy, razem przygotowujcie posiłki, nakrywajcie do stołu, cieszcie się wspólnym biesiadowaniem. Jedzenie jest czynnością społeczną, więc rodzina powinna jeść posiłki razem, przy stole, nie zajmując się w tym czasie niczym innym.
• Nie rozmawiaj z dzieckiem o posiłkach w kategoriach ” Lubisz-Nie lubisz” – mów pięknie o wyglądzie potraw, smakach, kolorach, ich przygotowaniu. Jedzenie ma sprawiać przyjemność! Niech każdy posiłek ma w  sobie coś ze święta! 

Powodzenia!